تعارض ادله اجتهادیتعارض ادله اجتهادی به تنافی مدلول ادلّه ظنّی معتبر اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفتعارض ادله اجتهادی، مقابل تعارض اصول عملی و به معنای تنافی میان مدلول ادله اجتهادی (ادله ظنی معتبر) است، مانند: تعارض موجود در دو روایت از امام رضا علیه‌السّلام که در یکی آمده است: «ان الربا حرام سحت من الکبائر» و ربا را مطلقا حرام دانسته و در دیگری نقل شده است که: «لیس بین الوالد و ولده ربا و لا بین الزوج و المراة و...» و ربا را در مواردی خاص جایز دانسته است. ۲ - طریق جمعدر تعارض ادله اجتهادی، اگر جمع عرفی ممکن باشد، به آن عمل می‌شود، مانند مثال بالا که روایت اولی مطلق، و روایت دومی مقید است و در چنین موردی مطلق بر مقید حمل می‌شود، که در نتیجه آن، ربا در غیر مورد «پدر و فرزند» و «زن و شوهر» حرام خواهد بود. و در صورتی که جمع عرفی ممکن نباشد، بر اساس قواعد باب تعارض عمل می‌شود. ۳ - پانویس۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۱۲، برگرفته از مقاله «تعارض ادله اجتهادی». |